नवरात्र स्पेशल ५१ शक्तिपिठांची माहिती भाग ३ ( १५ ते ३६ शक्तिपिठे )

नवरात्र स्पेशल ५१ शक्तिपिठांची माहिती भाग ३ ( १५ ते ३६ शक्तिपिठे )

१५ ) कामाख्या : योनीभाग

कामाख्या, देवी किंवा शक्तीचे नाव एक आहे. ती तांत्रिक देवी आहे आणि त्यांचा काली आणि त्रिपुरा सुंदरीचा जवळचा संबंध आहे. या इथे सतीचा योनी भाग पडला होता . कलिका पुराण आणि योगिनी व्यवस्थेत त्यांची कथा स्पष्टपणे नमूद केली आहे. संपूर्ण असम आणि उत्तर-पूर्व बंगालमध्ये शक्ती किंवा कामाक्षीची पूजा खूप महत्वाची आहे.

कामाख्याचे प्रसिद्ध मंदिर आसाम राज्याच्या कामरूप येथे आहे . पश्चिम भारतातील लोक साहित्यात कामरुप
नारीशक्तीच्या बाबत अनेक चमत्कार प्रसिद्ध आहेत त्यामुळे कामाक्षी चे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे . कामरूप याचा अर्थ स्व इच्छेनुसार रुप घेणारी. असा विश्वास होता की असम राज्यातील नारी आपल्या इच्छेनुसार रुप घेत असत . असम राज्याच्या पुर्व भागात नारी शक्तीची पुजा पुर्वापार सुरु आहे . महाभारतात ज्या स्त्री राज्याचा उल्लेख येतो ते राज्य येथेच होते . तसेच कामना म्हणजेच इच्छा पुर्ण करणारी देवी म्हणून पण भक्त कामाख्या देवीची पुजा करतात . हे तंत्र साधनेसाठी पण प्रसिद्घ आहे . भगवान शिवाने जेव्हा कामदेवास भस्म केले त्यानंतर रती देवी कडे रडत गेली व देवकार्यासाठीच माझ्या पतीने शिवावर कामबाण चालवले त्याचे फळ कामदेव भस्म होण्यात झाले त्यामुळे माझा पती मला परत मिळावा अशी मागणी रती ने देवी कडे केली . तेव्हा देवीने तीला असा वर दिला कि येथुन जवळ असलेल्या टेकडीवर एक मंदिर बांध तेथे कामदेव मुर्ती रूपात राहतील . त्याप्रमाणे कामदेवाचे एकमेव देऊळ कामाख्या पासून काहि अंतरावर आहे.

१६ ) कंकालिका: कमरेचे हाड

वीरभूम जिल्ह्यातील बोलपूर रेल्वे स्थानकाच्या ईशान्येस १० किमी. स्थानिक नाव कंकालेश्वरी. या ठिकाणी देवीचा कमरेचा भाग पडला होता . या बाबत फार माहिती उपलब्ध नाही क्षमस्व !

१८ ) कन्याकुमारी : पाठीचा भाग 

येथे देवीचा पाठीचा भाग पडला होता अशी मान्यता आहे . यास कन्याश्रम या नावाने ओळखले जाते :
कन्याश्रम बालांबिका - कन्याकुमारीत  भगवती मंदिर, भारताचे  सर्वात शेवटचे दक्षिण टोक तमिळनाडू.  तमिळनाड ू (हे स्थान चितगांव, बांगलादेश येथे आहे असेही एक मत आहे)
या स्थाना बाबत वाद असल्याने तज्ञव्यक्ती च संपुर्ण खुलासा करतील .

१८ ) चामुंडेश्वरी : दोन्ही कान

कांग्रा दिमाचल प्रदेशातील जिल्ह्यात स्थित चमुंडा देवीचे मंदिर हे या मंदिराचे मुख्य मंदिर आहे. चामुंडा देवी मंदिर शक्तीच्या .५१ शक्ती पीठांपैकी एक आहे. येथे देवीचे दोन्ही कान पडले होते .  येथे भक्त आपल्या चमत्कारा देवीच्या चरणी तिच्या आत्म्याची फुलांची आई देतात. असे मानले जाते की येथे येणार्या भक्तांची सर्व इच्छा पूर्ण झाली आहेत. भक्त इथे देशाच्या कोपर्यातून येतात आणि आईच्या आशीर्वाद प्राप्त करतात. चामुंडा देवीचे मंदिर समुद्र पातळीपासून 1000 मी च्या उंचीवर स्थित आहे. धर्मशाला पासून 15 किमी दूर आहे. येथे निसर्गात भरपूर सौंदर्य आहे. बंकर नदीच्या काठी चामुंडा देवी मंदिर आहे. हे पर्यटकांसाठी देखील एक पिकनिक ठिकाण आहे. येथे नैसर्गिक सौंदर्य लोक स्वत: ला आकर्षित करते. चामुंडा देवी मंदिर माता काली यांना समर्पित आहे. माता काली शक्ती आणि विनाश देवी आहे. जेव्हा पृथ्वीवर संकट येते तेव्हा आईने राक्षसांना  ठार मारले आहे. असुर चंदा-मुंडाचा नाश झाल्यामुळे आईचे नाव चमुंडात पडले.

काहि लोकांचे असे मानने आहे कि हे ठिकाण म्हैसुर जवळील चामुंडा टेकडीवर आहे . येथे देवीची जया दुर्गा नावाने पुजा होते .

१९ ) किरीट : देवीचा मुकुट

हे ठिकाण पश्चिम बंगाल राज्याच्या मुर्शिदाबाद जिल्ह्याच्या लालबाग कोट रस्त्यावर हुगली नदी च्या किनारी आहे . येथे देवीला विमला अथवा भुवनेश्वरी या नावाने पुजले जाते . याठिकाणी देवीचा मुकुट म्हणजे किरीट पडला होता .

२० ) रत्नावली : उजवा खांदा

पश्चिम बंगाल राज्याच्या खनकल येथे रत्नाकर नदि किनारी सतीचा ऊजवा खांदा पडला होता . येथे सतीची शक्तीकुमारी स्वरूपात पुजा केली जाते . व मंदिरास आनंदमयी मंदिर नावाने ओळखले जाते .

२१ ) त्रिस्तोता : डावा पाय

पश्चिम बंगालच्या जलपाईगुडि जिल्हयातील तिस्ता नदिच्या किनारी सतीचा डावा पाय पडला होता . या हि स्थानाला भ्रामरी नावाने ओळखले जाते . त्यामुळे तज्ञांनी भ्रामरी स्थान त्रिस्तोता कि सप्तश्रृंग या बाबत खुलासा करावा .

२२ ) मनसा : उजवा हात

चिनने बळकावलेल्या तिबेट मधिल कैलास मानसरोवराच्या इथे देवी मनसा शक्तिपिठ आहे . येथे कुठल्या हि प्रकारची मुर्ती नसून देवी शिळा स्वरूपात येथे पुजा होते . देवीचा उजवा हात येथे पडला होता . याच नावाचे अजुन एक मंदिर हरियाणा राज्यातील कालका येथे आहे .

२३ ) मणिबंध : हातातील मणिबंध

राजस्थान मधिल्  अजमेर जवळ गायत्री पर्वतावर पुष्कर येथे देवीच्या हातातील माळेचे दोन मणी पडले होते . येथे देवीची गायत्री नावाने पुजा केली जाते .

२४ ) मिथिला : डावा खांदा

भारत नेपाळ सिमेवरील जनकपुर रेल्वे स्थानका जवळ सतीचा डावा खांदा पडला होता . येथे तीची उमा नावाने पुजा केली जाते .

२५ ) नैनाटिवु : पैजण

नैनाटिवु (मनिपल्लवम्),  उत्तर प्रांत, श्रीलंका.  जाफना राज्याच्य जून्या राजधानीपासून ३६ किमी वर स्थित , नल्लुर. येथे देवीचे पैजण पडले या मूर्तीची पूजा इंद्र करीत होता असे मानल्या जाते. रामायणातील राम व रावण यांनीही या देवतेची पूजा केली असे मानतात. महाभारतातील  नाग व  गरुड यांचे आपसातील हाडवैर या देवतेच्या पूजनानंतर संपुष्टात आले असा समज आहे.

२६ गुह्येश्वरी : दोन्ही गुढगे .

नेपाळची राजधानी काठमांडू येथील पशुपतीनाथ मंदिराजवळ हे ठिकाण आहे . येथे सतीचे दोन्ही गुढगे पडले होते . येथे देवीची महाशिरा नावाने पुजा होते . १७ शतकात राजा प्रतापमल्ल याने हे देऊळ बांधले .

२७ ) चंद्रनाथ : उजवी भुजा

बांगला देशातील चितगांव जिल्यातील  सिता कुंड स्टेशन जवळ चंद्रनाथ पर्वतावर हे स्थान आहे . येथे देवीची उजवी भुजा पडली होती . येथे देवीला भवानी देवी या स्वरूपात पुजतात .

२८ ) पंचसागर : जबड्यातील खालचे दात

पंचसागर नेमके स्थान माहित नाही ,बहुदा हरिद्वारजवळ तर काहिंच्या मते उत्तर प्रदेशातील वाराणसी जवळ . येथे देवीच्या जबड्यातील खालचे दात पडले होते .

२९ ) प्रभास : पोट

गुजराथ राज्याच्या जुनागढ जिल्हातील सोमनाथ ज्योर्तिलिंगा जवळील प्रभास तिर्थक्षेत्र येथे देवीच्या पोटाचा भाग पडला होता . येथे देवीची चंद्रभागा नावाने पुजा केली जाते .

३० ) प्रयाग : बोटे

उत्तर प्रेदेशातील प्रयाग येथे देवीची बोटे पडली होती . येथे देवीला ललिता नावाने संबोधले जाते . येथे तिन देवळांचा समुह असून त्यांची अनुक्रमे नावे अक्षवत , मिरापुर  व अलोपी आहेत .

३१ ) कुरुक्षेत्र : घोट्याचे हाड

हरीयाणा राज्यातील सद्य कुरुक्षेत्र शहर किंवा थानेसर जुने स्थानेश्वर येथे सतीचे घोट्याचे हाड पडले होते . येथुन जवळच महाराष्ट्राच्या इतिहासाला कलाटणी देणारी पानिपताची युद्धे झाली . कुरुक्षेत्र ते पानिपत या भागात बरीच मराठा कुटुंब स्थाईक झाली आहेत . येथे त्यांना रोडमराठा नावाने ओळखले जाते .

३२ ) मैहार : कंठ माला

मध्य प्रदेशातील सतना जिल्ह्यातील त्रिकुट टेकडीवर मातेची कंठमाला पडली होती . मैहार हा शब्द दोन शद्बांपासून बनला आहे . पाहिला शब्द मै म्हणजे आई व दुसरा हार आईच्या गळ्यातील हार येथे पडला म्हणून या क्षेत्रास मैहार नाव पडले .

३३ ) नंदिकेश्वरी : गंडमाळ

पश्चिम बंगाल मधिलवीरभूम जिल्हा तील सैंथिया येथे . स्थानिक नाव - नंदिकेश्वरी मंदिर. परकोटात असलेल्या वडाच्या झाडाखाली, रेल्वे स्थानकापासून फक्त १.५ किमी. येथे देवीच्या गळ्यातील गंडमाळ पडली होती . येथे देवीला नंदिनी या नावाने संबोधले जाते

३४ ) विश्वेश्वरी : गाल 

आंध्र प्रदेशातील राजमुंद्रीजवळ सर्वशैल  किंवा गोदावरीतीर, कोटलिंगेश्वर .मंदिराजवळ  ,  गोदावरी नदीच्या तीरावर. हे शक्ती पिठ आहे . येथे सतीचा गाल पडला होता . येथे ती राकिणी या नावाने वास करते .

३५ ) शिवहरकारय: डोळे

पाकिस्थानच्या  कराचीजवळच्या सुक्कुर  स्थानकापासून थोडे दूर अंतरावर शिवहरकारय देवीचे हे शक्तीपिठ असून येथे देवी सती चे डोळे पडले होते . हे ठिकाण महिषमर्दिनी नावाने प्रसिद्ध आहे .  भारतातील हिंन्दू ना या ठिकाणी जाण्यास फार परवानग्या लागतात . परंतु पाकिस्पान मधिल्  हिंन्दू साठी हे अत्यंत पवित्र स्थान आहे .

3६ ) शोनदेश : उजवा पृष्टभाग

मध्यप्रदेशातील अमरकंटक मधील नर्मदा  नदीच्या उगमाजवळ शोनदेश हे शक्ती पिठ असून येथे देवीचा उजवा पृष्ठभाग पडला होता . येथे ती नर्मदास्वरूपातच आहे .

विनंती :- आपणास माहिती कशी वाटली प्रतिक्रिया जरुर द्या अन सदर ब्लॉग / फेसबुक पेज आपल्या मित्र परीवारात पण शेअर करा .   

शैलेश चौधरी(Shailesh Choudhari) 

( माहिती संकलक / ब्लॉगर / पर्यटण व्यवसायिक )
Blogger and Travel agent 

९७६७५ ९१६७५

[Mobile number +919767591675]
WhatsApp number +918888741797

Languages :- Marathi,  Hindi and little bit English.

email address :-

travelbirdindia@yahoo.com

Can Contact between:-

9a.m. to 9 p.m. ( Indian standard time )
Use Google Translate App. or web site to read this artical in your own language . Use Marathi as source language and translate  it in your own language.
पर्यटण एक चळवळ

पर्यटण विषयास वाहिलेला मराठी ब्लॉग

आमच्या फेसबुक पेज ला भेट द्या .
Visit our Facebook page 

Travelbirdindia

आम्हाला व्टिटर वर फॉलो करा .
Follow me on Twitter 

https://mobile.twitter.com/Shailesh1881975