पुण्यापासून थोडे लांब पण अस्पर्शी थंड हवेचे ठिकाण सापुतारा

गुजरातमधलं एकमेव हिल स्टेशन सापुतारा

सापुतारा हे 3 हजार 600 फूट उंचीवर आहे. वर्षभरात हजारो पर्यटक सापुताराला भेट देत असतात. प्रत्येक ऋतुत सापुतारा तितकंच मनमोहन रूप धारण करतं. सनसेट पॉइण्टपासून ते रोझ गार्डनपर्यंत अनेक पॉइण्टस् इथे आहेत. तसंच सापुतार्‍याहून जवळपास असलेली इतर काही ठिकाणंही पर्यटकांना भावतील अशी आहेत. गुजरातचं एकमेव आणि प्रसिद्ध हिलस्टेशन म्हणजे सापुतारा. गुजरातच्या दक्षिण सीमेवर डांग जिल्ह्यात सह्यादी पर्वताच्या रांगांमध्ये सापुतारा समुद्रसपाटीपासून 3600 फूट उंचीवर आहे. अत्यंत निसर्गरम्य ठिकाण आणि उत्तम पॅनोरॅमिक व्हू साइट्‍स असल्याने वर्षभरात पर्यटक ‍‍तिथे खूप मोठ्या संख्येने भेट देत असतात. उन्हाळा असो, थंडीचे दिवस असो किंवा अगदी पावसाळा, प्रत्येक सीझनमध्ये पर्यटकांना इथलं वाइल्ड लाइफही प्रसिद्ध आहे. द्राक्षं-स्ट्रॉबेरीची शेती असल्याने ही फळं इथे उत्तम मिळतात. बांबूपासून बनवलेल्या वस्तू खरेदी करायलाही तिथे एकच झुंबड उडते. 

सापुतार्‍याहून 50 किलोमीटर्सवर असलेलं बोटॅनिकल गार्डन 24 हेक्टरमध्ये पसरलेलं आहे. या गार्डनमध्ये भारतभरातली 1400हून अधिक प्रकारच्या वेली आहेत. बांबूचेही अनेक प्रकार इथे पाहायला मिळतात. चायनीज बांबू, सोनेरी बांबू, बीअर बॉटल बांबू ही इथल्या खास बांबूंची काही उदाहरणं. सापुतारा-वाघाई रोडवर असलेला गिरा वॉटरफॉल अनुभवण्यासाठी जून ते नोव्हेंबर या काळात जायला हवं. त्याच्याजवळ असलेल्या आंबापाडा गावात बांबूच्या विविध वस्तू बनवण्याचं काम चालतं. सापुतार्‍याहून 70 किलोमीटर्सवर असलेल्या महल जंगलात वन्यजीवन अनुभवता येतं. वर्षातून ठराविक काळच जाता येऊ शकत असलेल्या या जंगलात जाण्यासाठी वनखात्याची विशेष परवानगी लागते. सापुतार्‍याहून 6 किलोमीटर्स अंतरावर नाशिक रोडवर असलेला हतगड किल्ला प्रसिद्ध आहे. वणीच्या सप्तश्रृंगी मंदिर इथून अवघ्या 50 किलोमीटर्स अंतरावर आहे.

वरुणराजाने कृपा केलेली हिरवी सृष्टी, हॉटेलच्या रूममध्ये बाहेरचं धुकं न्याहाळत घेतलेली वारुणी, कुटुंबाची किंवा मित्रांची आवडती कंपनी, गरमागरम भुट्टा, संध्याकाळी मनोरंजनाचे कार्यक्रम आणि खूप सारं शॉपिंग, अशी काहीशी मान्सून पिकनिक तुमच्या डोक्यात फिट्ट असेल तर तुम्हाला सापुतारा निश्चितच आवडेल.

वरुणराजाने कृपा केलेली हिरवी सृष्टी, हॉटेलच्या रूममध्ये बाहेरचं धुकं न्याहाळत घेतलेली वारुणी, कुटुंबाची किंवा मित्रांची आवडती कंपनी, गरमागरम भुट्टा, संध्याकाळी मनोरंजनाचे कार्यक्रम आणि खूप सारं शॉपिंग अशी काहीशी मान्सून पिकनिक तुमच्या डोक्यात फिट्ट असेल तर तुम्हाला सापुतारा निश्चितच आवडेल. 

महाराष्ट्राच्या बॉर्डरपासून अवघ्या चार किमीवर असणारं हे गुजरातेतलं पर्यटनस्थळ. सहय़ाद्रीच्या रांगांतील, डांग हा आदिवासी जिल्हा म्हणजे आदिवासींचं महत्त्वाचं ठाणं. महाराष्ट्रामधल्या सुरगाणा या गावात एका आदिवासी राजाचा राजवाडाही आहे म्हणतात. तर विभाजनापूर्वी महाराष्ट्रात असणारा डांग जिल्हा संयुक्त महाराष्ट्राच्या चळवळीनंतर गुजरातकडे गेला. त्यामुळे तिथले आदिवासीही आपसूकच गुजरातमध्ये गेले. पण गंमत म्हणजे इकडचे आदिवासी दोन्ही भाषा बोलतात. मराठीही आणि गुजरातीही. पण त्यांची बोली मात्र आहे डांकी. आदिवासी पुरुषांचा पेहराव तर सारखाच आहे पण स्त्रियांच्या पेहरावात मराठी आणि गुर्जर संस्कृतीचं अजब कॉम्बिनेशन आढळतं. नऊवारी काष्टय़ाची साडी आणि तिचा गुजराती पदर. महाराष्ट्राच्या बॉर्डरवरून अवघ्या चार किलोमीटरवर असणाऱ्या सापुताऱ्यामध्ये अशा अनेक गमतीजमती तुम्हाला पाहायला मिळतात. सरकारी निवासस्थानामध्ये राहायला गेलात तर नाश्त्याला चक्क पोहे पुढे येतात. आपल्या कांद्यापोहय़ांच्याच जातकुळीतल्या या पोहय़ांत घातलेल्या तीळ, साखर आणि बटाटय़ानं त्यांना एकदम गुजराती डिशची चव येते. गुजरातमध्ये जायचं म्हणजे जनरली खाकरा, ढोकळा अशा डिशची अपेक्षा कराल आणि तिकडच्या खानसाम्याला विचारायला जाल तर ‘आ सारी चीजे तो कच्छमा मिलेगी बेन, नहीं तो वो सुरत, अमदाबाद छे ना वोही पे मिलेगी, ये तो यही की चीज छे’ असं मोडक्यातोडक्या, गुजराती स्टाइलच्या हिंदीतून उत्तर येतं .  आणि आपण गालातल्या गालात हसत राहतो.

हिल स्टेशन म्हटलं की पाऊस आणि धुक्याचं ते अफलातून कॉम्बिनेशन असायलाच हवं. अनेक रोमँटिक गाण्यांमध्ये महत्त्वाची कामगिरी बजावणाऱ्या धुक्याची दुलईच जणू सापुताऱ्याने पांघरली आहे. टेबलटॉप पॉइंटवर गेल्यानंतर याचा प्रत्यक्ष अनुभवच येतो .

हिल स्टेशन म्हटलं की पाऊस आणि धुक्याचं ते अफलातून कॉम्बिनेशन असायलाच हवं. अनेक रोमँटिक गाण्यांमध्ये महत्त्वाची कामगिरी बजावणाऱ्या धुक्याची दुलईच जणू सापुताऱ्याने पांघरली आहे.

सापुताऱ्यांच्या आजूबाजूला गिरा फॉल्स, पंपा सरोवर, शबरी मंदिर, वनसदा नॅशनल पार्क, महल जंगल अशी अनेक ठिकाणं आहेत. पंपा सरोवर आणि शबरी मंदिराला पौराणिक महत्त्व आहे. राम वनवासात असताना प्रवास करता करता शबरीच्या आश्रमात आला ही गोष्ट तर सगळ्यांनाच माहिती आहे. तो जिथे बसला ते तीन दगड शबरी मंदिरात आपल्याला दिसतात, तर पंपा सरोवरामध्ये राम आंघोळीला जात असे, त्यामुळे पंपा सरोवरही विशेष प्रसिद्ध आहे. महल जंगल हे एक गर्द वनराईचं दाट जंगल आहे. या सगळय़ा ठिकाणांचं मुख्य वैशिष्टय़ म्हणजे डोंगराळ भाग आणि प्रचंड हिरवाई. पण ही सगळी ठिकाणी सापुताऱ्यापासून बऱ्यापैकी लांब आहेत. शिवाय ती सगळी डोंगराळ भागात असल्याने जायलाही वेळ लागतो. 

इतक्या लांब जायचं नसेल तर तुम्हाला सापुताऱ्यातही आणखी ऑप्शन्स आहेतच. प्रत्येक हिल स्टेशनला असणारा इको पॉइंट, आर्टिस्टिक व्हिलेज आहे, सापुतारा म्युझियम आहे, वहाग भारी पॉइंट आहे. पण इतकंही लांब जायचं नसेल तर बोटिंग आणि केबल कार्स तर आहेतच. सापुतारा तलावात तुम्ही बोटिंग करू शकता, केबल कार्स आहेत पण पावसाळय़ात धुक्यामुळे त्या बंदही असू शकतात. शिवाय सापुताऱ्याला स्वत:चं असं एक इव्हिनिंग लाइफही आहेच. त्याची गंमत तर वेगळीच आहे.

पंपा सरोवर आणि शबरी मंदिराला पौराणिक महत्त्व आहे. राम वनवासात असताना प्रवास करता करता शबरीच्या आश्रमात आला तो जिथे बसला ते तीन दगड शबरी मंदिरात आपल्याला दिसतात.

लेक सिटी

आपण उदयपूर अथवा भोपाळ लाच लेक सिटि म्हणून ओळखतो . परंतु सापुताऱ्यामध्येच एक मोठा सरोवर आहे . त्यात आपणास अल्पदरात बोटिंगची सोय आहे . या सरोवराच्या कडेने असलेल्या विविधतेने नटलेल्या वृक्षराजीत अनेक प्रकारचे पक्षी आपले मन त्यांच्या सुरेल आवाजाने मोहून टाकतात .

नागांचे घर

सापुतारा या नावामागे एक कथा आहे . हे ठिकाण गुजराथचा आदिवासी जिल्हा डांग मध्ये येतो . नाग व सापांचे वसतीस्थान म्हणून यास सापुतारा संबोधले जाते . होळीचा दिवशी येथिल आदिवासी मोठ्या प्रमाणात येथुन वाहणाऱ्या सर्पगंगा नदिच्या तीरावर जमून नाग पुजन करतात . येथे असणाऱ्या पुरातन नागेश्वर महादेव मंदिर येथे नागपंचमीला मोठा उच्छव असतो . येथिल नागेश्वर महादेवास नागांचा आराध्य दैवत मानले जाते . श्रीराम वनवासाच्या काळात येथे वास्तव्यास होते .

रोप-वे  नवे आकर्षण 

सापुताराच्या आकर्षणा मध्ये एक नव्या  आकर्षणाची भर पडली आहे .  येथिल  रोप-वे ने  मात्र 40 रुपये खर्च करून आपण सापुतारा चे विहंगम दृश्य पाहू शकतो . हा  रोप-वे गवर्नर हिल वर  जाणाऱ्या रास्त्या वर आहे . या जॉय राइड ने आपण  सरळ  सनसेट प्वाइंट पर्यत जातो .

सापुतारा ट्राइबल म्यूजियम

महाराष्ट्र च्या  जवळ असल्या कारण या ठिकाणावर महाराष्ट्रची छाप पहायला मिळते .  म्यूजियम मध्ये डांगी आदिवासी जीवनाचे विविध रंग दिसतात .

हनी बी सेंटर

आपण येथिल जंगलातुन फेरफटका मारतो त्यामुळे येथिल वनसंपदेचा आस्वाद पण आपण घेतो . त्याचाच भाग म्हणून येथिल मधमाश्या संगोपन केंद्रास ( हनी बी सेंटर ) ला भेट देता येते व प्राकृतिक रित्या मध बनवण्यायी प्रक्रिया समजुन घेता येते .

 

सापुतारा एडवेंचर पार्क

युवकांसाठी येथे थराराचा अनुभव घेणास विविध क्रिडा प्रकार आहेत .
गवर्नर हिल वर सनसेट पाइंट चा जवळ सापुतारा एडवेंचर पार्क आहे . इथे सकाळी  ८ ते सायंकाळी ६ पर्यत   रॉक क्लाइंबिंग व  ज़िप लाइन सारखे एडवेंचर एक्टिविटी चा मजा ले घेता येतो . येथे पॅराग्लाइडिंगची पण सोय आहे . 

काय पाहाल?
सापुतारा आणि आजूबाजूची ठिकाणं पाहण्यासाठी गुजरात सरकारने विविध पॅकेज टुर्स दिल्या आहेत. 

डांग ट्रायबल टुर (१ दिवस)
सापुतारा, गिरा फॉल्स, बोटॅनिकल गार्डन, वनसदा नॅशनल पार्क, उन्नती माताजी मंदिर

मान्सून डांग टुर (१ दिवस)
सापुतारा, पंपा सरोवर, शबरी मंदिर, महल जंगल अथवा फार्मसी

सापुतारा दर्शन पॅकेज टुर (३ दिवस २ रात्री)
पहिला दिवस - इको पॉइंट, वहाग भारी पॉइंट, स्टेप गार्र्डन, आर्टिस्टिक व्हिलेज, लॉग हट, सापुतारा म्युझियम, सापुतारा लेक, सनसेट पॉइंट, रोपवे
दुसरा दिवस - गिरा फॉल्स, बोटॅनिकल गार्डन, वनसदा नॅशनल पार्क
तिसरा दिवस - नाश्त्यानंतर प्रस्थान
एसी हॉटेल व एसी गाडीची सोय, सापुताऱ्यापासून जवळच्या रेल्वे, बस स्टेशनपर्यंत जाण्याची सोय

कसे जाल :

जवळील विमानतळ- सुरत- १७२ किमी.

जवळील रेल्वेस्टेशन- बिलीमोरा- १७२ किमी

नाशिक शहरापासूनन रस्त्याने सुमारे ८० कि.मी.
मुंबई शहरापासून सुमारे १८५ कि.मी.
सुरत शहरापासून सुमारे १७२ कि.मी.

सापुताऱ्याची गुगल पिन

https://maps.google.com/?cid=6144842641538586669

सापुताऱ्या बाबत माहिती देणारा यु ट्युब्  व्हिडिओ

https://youtu.be/a4dwc9Cpt-s

विनंती :- आपणास माहिती कशी वाटली प्रतिक्रिया जरुर द्या अन सदर ब्लॉग / फेसबुक पेज आपल्या मित्र परीवारात पण शेअर करा .   

शैलेश चौधरी(Shailesh Choudhari) 

( माहिती संकलक / ब्लॉगर / पर्यटण व्यवसायिक )
Blogger and Travel agent 

९७६७५ ९१६७५

[Mobile number +919767591675]
WhatsApp number +918888741797

Languages :- Marathi,  Hindi and little bit English.

email address :-

travelbirdindia@yahoo.com

Can Contact between:-

9a.m. to 9 p.m. ( Indian standard time )
Use Google Translate App. or web site to read this artical in your own language . Use Marathi as source language and translate  it in your own language.
पर्यटण एक चळवळ

पर्यटण विषयास वाहिलेला मराठी ब्लॉग

आमच्या फेसबुक पेज ला भेट द्या .
Visit our Facebook page 

Travelbirdindia

आम्हाला व्टिटर वर फॉलो करा .
Follow me on Twitter 

https://mobile.twitter.com/Shailesh1881975

संदर्भ: विकिपिडिया , गुगल व युट्युब