Saturday, June 30, 2018

परळी वैद्यनाथ Parli Vaijnath Jyotirling

परळी वैद्यनाथ

नाव:वैद्यनाथ

मंदिर निर्माता:अज्ञात परंतु यादवकाळातील असावे असा अंदाज .

जीर्णोद्धारक:अहिल्याबाई होळकर

निर्माण काल :अति प्राचीन

देवता:शंकर

वास्तुकला:हेमाडपंथी

स्थान :  महाराष्ट्राच्या बीड जिल्ह्यामध्ये

परळी वैजनाथ हे बारा ज्योतिर्लिंग मंदिरांपैकी एक आहे. हे ज्योतिर्लिंग भारतातील बीड जिल्ह्यात असून परळी वैजनाथ हे दक्षिण मध्य रेल्वेवरील एक स्टेशनही आहे. वैजनाथ हे परळी वैद्यनाथ म्हणूनही ओळखले जाते.

परळी येथील वैद्यनाथ मंदिर प्रसिद्ध असून भारतातील १२ ज्योतिर्लिंगांत परळीच्या वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाचे स्थान जागृत समजले जाते. हे मंदिर देवगिरीच्या यादवांच्या काळात त्यांचा प्रधान श्रीकरणाधिप हेमाद्री याने बांधले आहे, असे म्हणतात. पुण्यश्लोक राणी आहिल्याबाई होळकरांनी या मंदिराचा जीर्णोद्धार केला. हे मंदिर चिरेबंदी असून भव्य स्वरूपाचे आहे. मंदिराच्या परिसरात लांबलचक असलेल्या पायर्‍या व भव्य प्रवेशद्वार ही लक्ष वेधून घेण्यासारखी ठिकाणे आहेत. मंदिराचा गाभारा व सभामंडप हे एकाच पातळीवर असल्यामुळे सभामंडपातून ज्योतिर्लिंगाचे दर्शन होऊ शकते. इतरत्र कोठेही नाही, पण फक्त वैद्यनाथ इथे देवाला स्पर्श करून दर्शन घेता येते. मंदिराच्या परिसरात तीन मोठी कुंडे आहेत. मंदिरापासून जवळच तीन किलोमीटर अंतरावर ब्रह्मनदीच्या किनारी ३०० फूट उंचावरील जिरेवाडी येथे सोमेश्वर मंदिर आहे.

कसे जाल :
परभणीपासून ६० कि.मी. अंतरावर आहे. या ठिकाणांपासून वैजनाथला जाण्यासाठी वाहनाची सतत सोय आहे. जवळच्या अंबेजोगाईपासून परळी वैजनाथ २५ कि. मी. अंतरावर आहे. तर परळी येथे एक औष्णिक विद्युतकेंद्र आहे. येथे औद्योगिक वसाहत आहे.

परळी वैजनाथ मंदिराची गुगल पिन .

https://goo.gl/maps/umncQYgztTy

येथे भेट देण्याची योग्य वेळ :
महाशिवरात्र , श्रावणातील सोमवार . तसे पहाता पुर्ण वर्षभरात कधिहि या क्षेत्रास भेट देता येते .

आणखी एक वैजनाथ

भारताच्या बिहार राज्यातल्या संथाल परगण्यामधील देवगढ गावात आणखी एक वैजनाथ मंदिर आहे. यालाही बैजनाथ किंवा वैद्यनाथ म्हटले जाते. काही लोकांच्या मते हेच खरे ज्योतिर्लिंग आहे, परळी वैजनाथ नव्हे. या बिहार मधिल वैद्यनाथ मंदिर परीसरात ५१ शक्ती पिठांपैकि एक शक्तिपिठ पण आहे . तेथे गेल्यावर वैद्यनाथ मंदिराचा कळस व शक्तिपिठाचा कळस यांना एक लांबलचक हाराने जोडण्याचा एक विधि केला जातो . तसे केल्याने शिव शक्ती चे मिलन घडवून आणल्याचे पुण्य मिळते असे म्हणतात .

महाराष्ट्रातील इतर ज्योतिर्लिंग : -
वेरूळ ( औरंगाबाद ) , भिमाशंकर (पुणे), त्र्यंबकेश्वर ( नासिक ) व औंढ्या नागनाथ  . या पाचहि जोतिर्लिंगाची यात्रा पुणे ते पुणे ४ दिवसांत करता येते .


शैलेश चौधरी
( माहिती संकलक / ब्लॉगर / पर्यटण व्यवसायिक )
९७६७५ ९१६७५

पर्यटण एक चळवळ

पर्यटण विषयास वाहिलेला मराठी ब्लॉग

आमच्या फेसबुक पेज ला भेट द्या .
Travelbirdindia

आम्हाला व्टिटर वर फॉलो करा .
https://mobile.twitter.com/Shailesh1881975


माहितीचा स्त्रोत: - इंटरनेट

No comments:

Post a Comment